Nội dung câu hỏi:

Gần đây, tôi có gửi 2 thùng đồ từ Thành phố Hồ Chí Minh đi Hà Nội. Đơn vị vận chuyển sau đó báo kho hàng của họ bị cháy, sẽ đền bù tối đa 4 lần phí vận chuyển, khoảng 600.000 đồng.

Khi kê khai gửi hàng, tôi ước tính giá trị mỗi thùng khoảng 3 triệu đồng và có điền vào biên lai, mỗi bên giữ một bản. Nay họ nói nếu tôi muốn mức đền bù cao hơn, phải trình được hết các hoá đơn mua những đồ đạc đó và chứng minh được, những đồ đạc này có trong thùng tôi ký gửi họ.

Điều này với tôi gần như “bất khả thi”, việc chuyển đồ là do chuyển nhà. Đồ mua vài năm nay, tôi không giữ được hoá đơn. Hơn nữa khi gửi hàng, do kiểm kê thấy nhiều đồ, nhân viên tiếp nhận chỉ hướng dẫn tôi điền vào phiếu là “đồ gia dụng”, không cần liệt kê từng thứ.

Tôi phải làm thế nào để đảm bảo quyền lợi của mình?

Luật sư tư vấn:

Theo điều 530, 531 Bộ luật Dân sự về Hợp đồng vận chuyển tài sản, hợp đồng vận chuyển tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển có nghĩa vụ chuyển tài sản đến địa điểm đã định theo thoả thuận và giao tài sản đó cho người có quyền nhận, bên thuê vận chuyển có nghĩa vụ trả cước phí vận chuyển.

Hợp đồng vận chuyển tài sản được giao kết bằng văn bản, bằng lời nói hoặc được xác lập bằng hành vi cụ thể. Vận đơn hoặc chứng từ vận chuyển tương đương khác là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng giữa các bên.

Khoản 5 điều 534 Bộ luật này quy định bên vận chuyển phải bồi thường thiệt hại cho bên thuê vận chuyển trong trường hợp bên vận chuyển để mất, hư hỏng tài sản, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

Như vậy, với quy định nói trên, bên vận chuyển có nghĩa vụ phải bồi thường cho bạn do tài sản đã bị hủy hoại. Tuy nhiên, số tiền được bồi thường phụ thuộc một số yếu tố sau:

Thứ nhất, cần căn cứ vận đơn (biên lai gửi hàng hóa). Thông thường, ở mặt sau vận đơn quy định nghĩa vụ, trách nhiệm của bên vận chuyển. Khi bạn đã ký vào vận đơn đồng nghĩa bạn đồng ý với các điều khoản của hợp đồng vận chuyển về trách nhiệm bồi thường của bên vận chuyển. Do vậy, bạn có quyền yêu cầu bên vận chuyển thực hiện theo đúng các điều khoản đã được thể hiện trên vận đơn.

Thứ hai, khi kê khai gửi hàng, bạn có sử dụng dịch vụ khai giá hay không (Dịch vụ khai giá là một dịch vụ gia tăng của bên cung cấp dịch vụ vận chuyển dựa trên nguyên tắc khai giá trị bưu gửi càng cao thì cước phí vận chuyển càng lớn). Trường hợp bạn có sử dụng vụ khai giá mà bưu gửi bị mất mát, hư hỏng thì bạn được bồi thường theo giá trị đã khai hoặc theo mức mà bên vận chuyển đã cam kết (thường là cam kết mức tối đa bên vận chuyển phải bồi thường cho mỗi bưu gửi).

Đối với yêu cầu bạn phải xuất trình trình được các hoá đơn mua đồ đạc và chứng minh được những đồ đạc đó có trong thùng hàng mà bạn ký gửi thì yêu cầu này là không có căn cứ pháp luật. Bởi lẽ hợp đồng vận chuyển hàng hóa giữa hai bên đã được giao kết không quy định trong trường hợp sau khi bên vận chuyển tiếp nhận hàng hóa mà xảy ra rủi ro thì bên khách hàng phải cung cấp chứng từ, hóa đơn mua hàng để chứng minh cho số hàng hóa đó.

Hơn nữa, nếu số hàng hóa đó bạn được tặng cho hoặc tự tạo ra thì không thể có hóa đơn mua hàng. Do vậy, bất luận bạn còn giữ hay không giữ chứng từ, hóa đơn thì bạn cũng không có nghĩa vụ phải xuất trình. Việc bên vận chuyển đưa ra yêu cầu này là để gây khó khăn cho khách hàng nhằm thoái thác trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Tuy nhiên, trên phương diện khác thì bạn cũng có lỗi do không ghi cụ thể hàng hóa bưu gửi là những hàng hóa gì dẫn đến khó khăn trong việc chứng minh thiệt hại.

Để bảo vệ quyền lợi của mình, nếu việc thương lượng không đạt kết quả thì bạn có thể đề nghị Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở địa phương hoặc gửi đơn khiếu nại (có thể gửi trực tuyến) đến Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng trực thuộc Bộ Công thương để được xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.

Bạn cũng có thể khởi kiện vụ án bồi thường thiệt hại đối với bên vận chuyển. Tuy nhiên, trước khi khởi kiện, bạn cũng nên cân nhắc lợi ích giữa số tiền có thể đòi bồi thường (thiệt hại) so với thời gian, công sức và chi phí đi lại tham gia vụ kiện để quyết định có nên khởi kiện hay không.

Trân trọng!